Spółdzielczość socjalna na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnością oraz ich rodzin

Jaki jest cel Działania 6.2. (Spółdzielczość socjalna na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnością oraz ich rodzin) realizowanego w ramach Programu „Za Życiem”?

Celem działania jest aktywizacja zawodowa i społeczna osób z niepełnosprawnością w ramach spółdzielczości socjalnej, w tym ułatwienie powrotu na rynek pracy bezrobotnym opiekunom dzieci niepełnosprawnych poprzez zachęcanie do tworzenia spółdzielni socjalnych świadczących usługi w ramach żłobków lub klubów dziecięcych z miejscami dla dzieci niepełnosprawnych lub usługi rehabilitacyjne dla dzieci niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania.

 

Kto jest odbiorcą wsparcia realizowanego w ramach Działania 6.2.?

Osoby z niepełnosprawnością oraz ich rodziny, rodzice i opiekunowie dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności.

 

W jaki sposób realizowane jest wsparcie w ramach Działania 6.2.?

Działanie jest realizowane poprzez instrumenty wsparcia finansowego tj. dotacje na utworzenie, przystąpienie i zatrudnienie w spółdzielni socjalnej.

  • Czym zajmuje się sektor spółdzielczości socjalnej?
    Spółdzielczość socjalna stanowi jeden z kluczowych elementów ekonomii społecznej służący reintegracji społecznej i zawodowej, a także tworzeniu miejsc pracy dla osób zagrożonych marginalizacją społeczną oraz wykluczeniem społecznym (w tym m.in. dla osób z niepełnosprawnością, ich opiekunów oraz rodzin).
  • Spółdzielnia socjalna, jako szczególna forma prowadzenia równolegle działalności gospodarczej i społecznej.

Spółdzielnia socjalna jest podmiotem ekonomii społecznej, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2085, z późn. zm.). Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków oraz pracowników spółdzielni socjalnej. Spółdzielnia socjalna działa na rzecz społecznej i zawodowej reintegracji jej członków oraz pracowników.

 

Kto może założyć spółdzielnię socjalną?

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych założycielami spółdzielni socjalnej mogą być zarówno osoby fizyczne (ich liczba nie może być mniejsza niż 3, z obowiązkiem uzupełnienia do 5 osób w ciągu 12 miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do KRS), jak i osoby prawne (co najmniej 2 członków spółdzielni).

Na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych w kręgu osób uprawnionych do tworzenia spółdzielni socjalnych znajdują się m.in.:

  • osoby niepełnosprawne, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573, z późn. zm.),
  • osoby poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu lub niewykonujące innej pracy zarobkowej opiekunów osób niepełnosprawnych, o których mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 690, z późn. zm.).

 

Wskazane w powyższym katalogu osoby mogą również przystępować do spółdzielni socjalnej w charakterze członka lub osoby świadczącej pracę na rzecz spółdzielni socjalnej.

 

Kto może skorzystać z instrumentów wsparcia?

Osoby, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, jak również funkcjonujące spółdzielnie socjalne.

Wyżej wymienione osoby mają możliwość korzystania z instrumentów wsparcia w ramach środków z Funduszu Pracy  oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

 

Instrumenty wsparcia finansowane ze środków Funduszu Pracy:

  1. Jednorazowe wsparcie na założenie spółdzielni socjalnej lub przystąpienie do niej po jej założeniu:

    • W ramach realizacji ww. wsparcia ze środków Funduszu Pracy starosta może przyznać bezrobotnemu lub poszukującemu pracy niepozostającemu w zatrudnieniu lub niewykonującemu innej pracy zarobkowej opiekunowi osoby niepełnosprawnej, lub poszukującemu pracy niepozostającemu w zatrudnieniu lub niewykonującemu innej pracy zarobkowej lub absolwentowi centrum integracji społecznej lub klubu integracji społecznej jednorazowo środki na założenie spółdzielni socjalnej lub przystąpienie do niej po jej założeniu. Wspomniane środki mogą obejmować koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności;

  2. Jednorazowe wsparcie na utworzenie stanowiska pracy albo finansowanie kosztów wynagrodzenia:

    • przyznanie jednorazowo środków na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego lub skierowanego poszukującego pracy niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej opiekuna osoby niepełnosprawnej, z wyłączeniem opiekunów osoby niepełnosprawnej pobierających świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, lub zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, lub skierowanego poszukującego pracy niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej;

    • finansowanie kosztów wynagrodzenia w okresie do 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, wypłacane w miesięcznych ratach przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, dla zatrudnionego skierowanego bezrobotnego lub zatrudnionego skierowanego poszukującego pracy niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej opiekuna osoby niepełnosprawnej, z wyłączeniem opiekunów osoby niepełnosprawnej pobierających świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, lub zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, lub zatrudnionego skierowanego poszukującego pracy niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej;

  3. Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne:

    • Spółdzielnia socjalna może ubiegać się o sfinansowanie ze środków Funduszu Pracy części wynagrodzenia odpowiadającej składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe oraz części kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającej składce na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Taka refundacja jest możliwa w stosunku do członków spółdzielni socjalnej i pracowników należących do katalogu osób zagrożonych wykluczeniem społecznym zatrudnionych na podstawie spółdzielczej umowy o pracę lub na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia lub, w określonych warunkach, umowy o dzieło.

 

Instrumenty wsparcia finansowane ze środków PFRON:

  1. Jednorazowe wsparcie na podjęcie działalności w formie spółdzielni socjalnej:

    • W ramach ww. wsparcia osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, może otrzymać ze środków PFRON jednorazowo środki na podjęcie działalności w formie spółdzielni socjalnej na jednego członka założyciela spółdzielni oraz na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu.

  2. Wsparcie dla spółdzielni socjalnych związane z tworzeniem i utrzymywaniem nowych miejsc pracy:

    • Jednorazowe wsparcie na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanej przez powiatowy urząd pracy osoby niepełnosprawnej będącej jednocześnie osobą bezrobotną lub poszukującą pracy niepozostającą w zatrudnieniu;
    • Finansowanie kosztów wynagrodzenia, w okresie do 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy ze starostą, wypłacane miesięcznie w wysokości nie wyższej niż kwota najniższego wynagrodzenia przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, dla zatrudnionej skierowanej przez powiatowy urząd pracy osoby niepełnosprawnej będącej jednocześnie osobą bezrobotną lub poszukującą pracy niepozostającą w zatrudnieniu.